کنفرانس سران سه کشور بزرگ تهران 1943
در جنگ جهانی دوم، سران سه دولت بزرگ متفق ـ استالین (شوروی)، روزولت (آمریکا) و چرچیل (انگلستان) ـ در کنفرانسی در تهران با یکدیگر دیدار و مذاکره کردند که بسیاری از تاریخدانان این کنفرانس را بالاترین نقطهی ائتلاف ضد هیتلری میدانند. این کتاب که نتیجهی مشاهدات و حضور شخصی مترجم استالین، روزولت و چرچیل در این کنفرانس است دربردارندهی این مطالب است: تشریح سفر از مسکو به باکو، چگونگی و دلایل انتخاب باغ سفارت شوروی در تهران برای مذاکرات محرمانهی سه رهبر بزرگ جهان (زیرا مراکز جاسوسی آلمان برای سوء قصد به جان سران سه کشور در آمادهباش کامل به سر میبردند.)، شرح ماجرای دیدار و گفتوگوی استالین و روزولت در سفارت شوروی در تهران، شرح وقایع جلسات عمومی کنفرانس تهران با حضور هیاتهای نمایندگی شوروی، آمریکا و انگلستان، تصمیمات تهران، جشن تولد چرچیل در تهران (که تصادفا جشن شصت و نه سالگی او مصادف با کنفرانس تهران شد)، بحث دربارهی تبهکاران جنگی و متن اعلامیهی نهایی کنفرانس تهران که بدین مضمون است: "ما رئیسجمهور ایالات متحده، نخستوزیر بریتانیای کبیر و نخستوزیر اتحاد شوروی طی چهار روز اخیر در پایتخت متفق خود ـ ایران ـ با یکدیگر دیدار و سیاست مشترک خود را فرمولبندی و تایید کردیم. ما عزم خود را در اینباره اعلام میداریم که کشورهای ما چه در زمان جنگ و چه در دوران صلح، اشتراک مساعی خواهند داشت. در مورد جنگ باید گفت که نمایندگان ستادهای جنگی ما در میزگرد شرکت کردند و نقشههای خود را برای نابودی نیروهای مسلح آلمان هماهنگ ساختند. ما میپذیریم که مسئولیت بزرگی در قبال مردم داریم و ما و همهی ملتها مسئولیتی در مقابل مصائب و دهشتهای جنگ داریم. ما با مشاورین دیپلماسی خود مسائل آینده را بررسی کردیم و همراه با همهی کشورها باید در امر نابودی خودکامگی، بردگی، ستم و نفرت تلاش کنیم. برای نابودی ارتش آلمان در روی زمین، زیردریاییهای آنها در زیر آب دریاها و ویران ساختن کارخانههای جنگی آنها از هوا، هیچ نیرویی در جهان نمیتواند مانع کار ما شود". بخش پایانی کتاب شرح ماجرای اسارت "یاکف استالین"، پسر استالین، و صورتجلسهی بازپرسی به وسیلهی آلمانیها و در نهایت مرگش در اسارت است.