خداوند در اندیشه پویشی وایتهد
وایتهد، آلفردنورث، 1861 - 1947 م - نقد و تفسیر / مابعدالطبیعه / هستیشناسی
نویسنده در این کتاب به نقد و تفسیر نظریة خداشناسی «آلفرد نورت وایتهد» (1861ـ1947م) فیلسوف انگلیسی میپردازد. وی این نقد و ارزیابی را از دو منظر برون سیستمی و درونسیستمی و با توجه به جهانشناسی پویشی وایتهد مورد توجه قرار میدهد. ادعای اصلی وایتهد دربارة خداوند این است که خداوند نه تنها استثنایی بر اصول مابعدالطبیعی حاکم بر جهان نیست، بلکه حتی نمونه و مصداق اعلای چنین اصولی است. پس خداوند باید تابع مقولهها و چهارچوبی باشد که سایر هستیهای بالفعل در زیر چتر آنها قرار میگیرند. بدین ترتیب با توجه به جهانشناسی پویشی وایتهد در نقد ارائه شده، تقدم قطب عقلی یا ذهنی بر قطب فیزیکی در خداوند، ازلی و فناناپذیر بودن خداوند در مقایسه با سایر هستیها، فقدان جایگاه زمانی ـ مکانی خاص برای خداوند، تمایز خداوند از سایر هستیها در مقولة رضایت و... مورد بررسی قرار میگیرد. همچنین در این مقال نقدهای وارده بر رویکرد وایتهدی به روایت مهمترین نقالان هم عصر چون: «استفن لی الی»، «برنارد لومر»، «رابرت نوبل» و... نیز ارائه میشود.