پیدایش جمهوری آذربایجان: با مروری فشرده بر جنگهای ایران و روسیه و دگرگونیهای سیاسی - اجتماعی قفقاز در اواخر سده نوزدهم و دو دهه نخست سده بیستم
آذربایجان (جمهوری) - تاریخ / قفقاز - تاریخ / قفقاز شمالی - تاریخ - انقلاب، 1917 - 1921 م.
ایران در قرن سیزدهم هجری بدون آنکه بخواهد دچار تحولاتی خانمان براندازی شد که ثمره آن گسترش روزافزون و همه جانبه سلطه بیگانه از یک سو و از دست رفتن قسمتهای زیادی از کشور در شرق و غرب بود. دو رشته جنگهای نابرابر روسیه تزاری علیه ایران به دو قرارداد تحمیلی کلستان و ترکمانچای انجامید که جدایی غمبار مناطقی وسیع از قلمرو ایرانی از قفقاز که در منابع تاریخی از آن به آران نام برده میشود، گردید. نویسنده در کتاب حاضر به بررسی روند تاریخی جدایی قفقاز از ایران تا اعلام استقلال جمهوری آذربایجان پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی پرداخته است.