تغییرات اجتماعی - اقتصادی در ایران عصر صفوی (قرن شانزدهم و هفدهم میلادی)
ایران - اوضاع اجتماعی - 907 - 1148ق. / ایران - اوضاع اقتصادی - 907 - 1148ق. / ایران - تاریخ - صفویان، 907 - 1148ق.
تلفیق تئوری و تاریخ و مطالعهی ایران از جمله ایران عصر صفوی با رهیافت جامعهشناسی تاریخی یکی از ضرورتهای پیشاوری تاریخنگاری ایران است. امری که تاکنون در تاریخنگاری سنتی مغفول مانده است. نویسنده در کتاب حاضر تغییرات اجتماعی ـ اقتصادی در جامعهی ایران از قرن شانزدهم تا قرن هجدهم میلادی ـ دورهی حکومت صفویان را بررسی کرده است، صفویان سلسلهای حکومتی را ایجاد کردند که از مبانی قبیلهای سرچشمه گرفته بود و به تدریج تمام ایران را به تصرف خود درآوردند. آنان حکومت مرکزی بسیار نیرومندی تاسیس کردند و تغییرات زیادی را در روابط تولید آغاز نمودند. آنها "تشیع" را به عنوان "مذهب رسمی دولت خود اعلام کردند. با اعلام تشیع به عنوان مذهب رسمی دولت، تشیع که تا آن زمان ایدئولوژیای بود که تودههای مردم به وسیلهی آن طبقهی حاکم را به چالش میکشیدند. پس از این رویداد، به نوعی ایدئولوژی بوروکراتیک رسمی مبدل گشت. همچنین شاهان صفوی به تدریج تا آنجا که توانستند اراضی را به شاه و تمام سلطنت منتقل کردند. این مسئله نیز تغییر در عرصهی اجتماعی بود. از سوی دیگر در خلال قرن شانزدهم، شاه عملا انحصار کارهای تجاری عمده را در دست داشت. بنابراین فرایندهای تاریخی یاد شده و این واقعیت که جهان جدید ـ نظام سرمایهداری تقریبا در همان زمان در اروپای غربی پا به عرصهی ظهور گذاشته است، دلیل تدوین این کتاب دربارهی دگرگونی اجتماعی ـ اقتصادی ایران صفوی است. به عبارت دقیقتر نویسنده در کتاب حاضر کوشیده است تا بر اساس نظریهی شیوهی تولید و با اتکا به ساختار سیاسی، دیوانی و اقتصادی، علل عدم تکوین شیوهی سرمایهداری در ایران عصر صفوی را تبیین کند.