الالتقاطات: کتاب الغصب
تصرف عدوانی (فقه)
فقیهان امامیه، تبیین ماهیت غصب و احکام آن را در ذیل یک باب و کتاب مطرح نمودهاند و برخی از آنان در تعریف و غصب نوشتهاند: «هو الاستیلاء علی مال الغیر بغیر حقّ». غصب و آنچه در حکم آن است که از اسباب ضمان قهری و مسئولیت مدنی به شمار میآید، در ذیل قواعد مربوط به ضمان ید، اتلاف و تسبیب مورد بررسی فقیهان قرار گفته است. «میرزا حبیبالله رشتی» از شاگردان برجسته شیخ انصاری از جمله فقیهانی است که به اهمیت مباحث مربوط به مسئولیت مدنی و ضمان قهری در فقه تفطّن داشته و کتابی استدلالی در این زمینه با عنوان «کتاب الغصب» به زبان عربی را به نگارش در آورده که دربردانده 55 نکته پیرامون این موضوع است. از جمله مباحث مندرج در کتاب، میتوان به فی بیان معنی الغصب ما یعتبر فیه؛ فی غصب منافع الابدان وضمانها؛ وجوب رده المنصوب علی الغاصب؛ فی أن الذهب و الفضّة مثلیین أو قیمین؛ بدل الحیلویه؛ اطعام الغاصب المغصوب لغیر المالک؛ عود الوصف الفائت؛ حفر البئر فی أرض الغیر و ادعاء الغاصب بعد الشراء أو الهبة بأنّها ملک الغیر، اشاره کرد.