توسعهطلبی انگلیس و اشغال ایران 1920 - 1914 م
انگلستان - روابط خارجی - ایران / ایران - روابط خارجی - انگلستان
بعد از قرارداد 1907 میلادی، سرزمین ایران مابین دو قدرت استعمارگر دوران، یعنی روسیه و انگلیس تقسیم شد و عرصه برای حضور پررنگ نیروهای استعمارگر در این سامان فراختر شد. با وقوع جنگ جهانی اول در سال 1914 میلادی، هر دو دولت در جبهة متفقین قرار گرفتند و نفوذ و حضورشان در ایران به عنوان یکی از جبهههای جنگ افزایش یافت. اما حادثة انقلاب بلشویکی 1917 میلادی، روسیه، از دخالت در تحولات جهانی کنار کشید و بدینترتیب انگلیس در بسیاری از سرزمینها چون ایران، یکهتاز میدان شد و کشور ایران عرصة جولان و تطاول نیروهای انگلیسی شد و نیروهای متخاصم انگلیسی به بهانة ممانعت از گسترش اندیشههای بلشویکی به مناطق هممرز با ایران به ویژه آذربایجان هجوم آوردند. ولی در عمل هدف غایی ایشان به چنگ آوردن مناطق استراتژیک باکو و حوزة دریای خزر بود. پژوهش حاضر به توسعهطلبی انگلیس در ایران از سال 1914 تا 1920 میلادی اختصاص دارد. مهمترین فرازهای اثر حاضر عبارت است از: کارکرد راهبردی دریای خزر، بروز انقلاب اکتبر 1917 میلادی در روسیة تزاری؛ اشغال سهل ایران با همکاری دولتهای مستقر در تهران؛ بهرهگیری از ایران به عنوان میدان عملیات سوقالجیشی ضد شوروی؛ تبدیل ایران به پایگاه حمایت و پشتیبانی از ضدانقلابیون شوروی و نیز سرکوب جنبشهای ملی ـ انقلابی در پهنة ایران به وسیلة انگلیسیها.