خداپرستان سوسیالیست: از محفلها تا جمعیت آزادی مردم ایران (1332 - 1323)
نهضت خداپرستان سوسیالیست / روشنفکران - ایران - فعالیتهای سیاسی / سوسیالیسم - ایران / حزبهای سیاسی - ایران - تاریخ - 1320 - 1332 / ایران - اوضاع اجتماعی - 1320 - 1332ق. / ایران - تاریخ - پهلوی، 1320 - 1332
نقش و عملکرد نیروهای مذهبی در رویدادها و تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه ایران و رابطه و تعامل آن نیروها با یکدیگر و با دیگر جریانهای غیرمذهبی، از مباحث مهم تاریخ معاصر ایران است. در سالهای 1320 – 1332، جریانهای مذهبی در سیاست و جامعه ایران حضور و تأثیر چشمگیری داشتند. اینان طیف متنوعی بودند و از سال 1321 بهتدریج تشکلهای خود را پدید آوردند. درحالی که بیشتر نیروهای مذهبی تلاش میکردند به چالشهای ناشی از تجددطلبی، نوسازی اجتماعی و فرهنگی و عرفیسازی در دوره سلطنت رضاشاه پاسخ دهند و در عین حال، در چارچوب نظام سیاسی موجود، خواستار احیای دین در حوزه عمومی و برطرف کردن نتایج عرفیسازی حکومت رضاشاه بودند، «خداپرستان سوسیالیست» راهی متفاوت در پیش گرفتند. آنها برخلاف دیگر نیروهای مذهبی که خود را پاسدار سنت و تداومدهنده آن میدانستند، میخواستند اسلام شیعی را با تجدد و سوسیالیسم پیوند دهند و در عرصه اندیشه، برنامه اجتماعی و سیاسی و حکومتداری طرحی نو دراندازند. «خداپرستان سوسیالیست» به این جریان مذهبی و سیاسی میپردازد و چگونگی شکلگیری و سازمانیابی، مبانی نظری و فعالیتهای پُرفرازونشیب آنها را در سالهای 1323 – 1332، توضیح میدهد.