شناخت انسان در تصعید حیات تکاملی
امام علی (ع) در خطبهی 83 نهجالبلاغه، دربارهی انسان، از ابعاد گوناگون و با نظریه موجودیت او، که دارای استعدادها و قوایی متنوع است، مطالبی را بیان فرموده است. ایشان همچنین حقایقی را دربارهی خداوند و نیز مسائل مربوط به مبدا حرکت و مسیر و مقصود نهایی حیات آدمی مطرح نموده و اصول و قضایایی کلی را دربارهی آنان در خصوص این که چه باید باشد" و "چگونه باید زندگی کند" متذکر شده است. نگارنده این اصول را از منظر قرآن و نیز نهجالبلاغه بررسی کرده است. وی نخست به شناخت انسان و طبیعت او پرداخته و سپس به ناتوانی انسان و وابستگیهای مختلف او از دیدگاه قرآن اشاره کرده است. وی در ادامه، استعدادهای ذاتی انسان، موضوع روح و روان و تکامل آن، روشهای صعود روح و قوانین روح از دیدگاه اسلام را بررسی کرده است. حقوق حیوانات در فقه اسلام مبحث پایانی کتاب را تشکیل میدهد.