مناسبات مهاجرین و انصار در عصر نبوی (ص): "همدلیها و رقابتها"
محمد(ص)، پیامبر اسلام، 53 قبل از هجرت - 11 ق. - سرگذشتنامه / صحابه
پژوهشی در مورد سیره پیامبر اکرم(ص) در ایجاد همدلی و رقابت میان مهاجرین و انصار است. این کتاب که به عنوان منبع درسی برای دانشجویان رشتههای تاریخ و تاریخ تمدن اسلامی در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد تدوین شده است به نقش پیامبر اسلام در ایجاد همدلی و وفاق بین مهاجرین و انصار در ابتدای هجرت خویش و تشکیل حکومت نبوی در مدینه پرداخته و ایجاد رقابت سالم بین مهاجرین و انصار در زمینههای مختلف در سیره آن حضرت را بررسی نموده است. نگارنده رویکردی جدید در بازخوانی سیره نبوی از منظر گروههای فعال در عرصه تحولات اجتماعی عصر نبوی اتخاذ نموده و تحولات صورت گرفته پس از هجرت پیامبر اسلام در عرصههای دینی، اجتماعی و اقتصادی را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است. نگارنده یاران پیامبر اکرم(ص) را به دو گروه بزرگ مهاجرین و انصار دستهبندی کرده و بر این باور است که پیامبر اسلام(ص) با ارایه راهکارها و آموزشهایی به مهاجرین و انصار بستر مناسبی برای تحقق جامعهای همدل، پویا و با اهدافی والا فراهم آورده به گونهای که اصحاب ایشان از هیچگونه ایثاری نسبت به هم دریغ نمیکردند. اما به تدریج کینههای دیرینه، تغییر ترکیب جمعیتی مدینه به نفع مهاجران، اقتدار سیاسی آنان در مدینه، تلاش انصار در مبارزه با قریش، بینشها و منشهای متفاوت گروههای مهاجر و انصار موجب ایجاد رقابتها و اختلافاتی میان آنان میشد و گاهی با درهم تنیده شدن شیطنت یهودیان و منافقان، سبب رویارویی گروهها میگردید. اما رسول خدا(ص) با طبیعی شمردن و رقابتها، زمانی در امور داخلی رقیبان دخالت مینمود که برخوردهای خشونتآمیز آنان کیان جامعه اسلامی آن روز را تهدید میکرد. ایشان با تکیه بر مفاهیم و ارزشهای انسانی، دینی و اخلاقی، اجتماعپذیری یاران خویش، رویکرد فراقبیلهای و ارتقای توان تحمل مخالف، رقابتها را هدایت مینمود و از آنها برای پیشبرد اهداف جامعه اسلامی استفاده میکرد. نگارنده همچنین به تبارشناسی مهاجرین و انصار و ارتباط دینی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، نظامی و خانوادگی مهاجرین و انصار اشاره کرده و راهکارهای پیامبر اسلام برای تحکیم روابط اجتماعی مسلمانان با یکدیگر و پرهیز دادن آنان از عصبیت و اختلافات جاهلی و فخرفروشیهای بیمورد را تفسیر نموده است.