اندیشه سیاسی علامه محمدتقی جعفری
جعفریتبریزی، محمدتقی، 1377 - 1302 - سیاست / اسلام و دولت / اسلام و سیاست / ولایت فقیه
در کتاب حاضر، مبانی اندیشهی سیاسی و نیز نظریههای سیاسی "علامه محمدتقی جعفری" ـ از علمای معاصر ـ در حوزهی بایستهها و شایستههای سیاسی در این فصلها بررسی میگردد: زندگی و زمانه، مبانی معرفتی و روششناسی فلسفی و عرفانی علامه جعفری، نظام سیاسی از نظر علامه جعفری، و سیاست معقول. در کتاب خاطرنشان میشود، انگیزهی اولیهی علامه جعفری در طرح دیدگاههای سیاسی، وجود بحرانهای هویتی و فلسفی و معرفتشناسانهای است که ناشی از حاکمیت تفکرات اومانیستی و مادیگرایانهی حاکم بر تفکر عمومی و سیاسی جهان غرب بعد از رنسانس است. علامه جعفری در پاسخ به دغدغههایی که به انسان معاصر و مدرن روی آورده و درمان دردهای بیدرمانی که دنیای غرب بدانها دچار شده و دنیای اسلام را نیز به نوعی متاثر کرده است مثل بحران معنویت، گرسنگی، بیکاری و ... نجات بشریت را از دو منظر معرفتی و مدیریتی میداند. او معتقد است باید عقول بشری و وجدان سلیم و فطرت آدمیان را، که بر اثر "شیء گونگی انسان" و تعریف حیات در حد حیات طبیعی به خاموشی گراییده است، با اعمال سیاستهای معقول و انسانی و الهی شکوفا کرد تا زمینههای رشد استعدادهای بالقوهی انسان، توانایی درک معارف عالی و تمیز حق و باطل فراهم گردد. به عقیدهی وی، عقل و وجدان و پیامبران عظام و ائمهی معصوم (ع) هستند. نزد وی دین اسلام به دلیل جامعیت خویش، پاسخگوی سئوالات انسان در ارتباط چهارگانهی او (ارتباط با خود، خدا، همنوع خود، و طبیعت) است. منظر دیگری که علامه جعفری نجات انسان فعلی را در آن میبیند، "مدیریت معقول" است. مدیریت معقول، انسان را از آزادی به معنای رهایی نجات داده، به آزادی همراه با اختیار و بلکه آزادی مسئولانه و همراه با انتخاب آگاهانه میرساند تا هم توانایی درک "شایستهها" را پیدا کرده و هم بدانها عمل کند. در اندیشهی سیاسی علامه جعفری، انسان و بنیان هر معرفت و عملی بر "معقولیت" است. این معقولیت در عناصر و مسائل و مبانی و بنیان اندیشهی سیاسی وی مثل دین و سیاست و حیات، آزادی، اخلاق، وحدت، مدیریت و ... بارز و آشکار است تا جملگی مستند به دلیل روشن و دارای تکیهگاه عقلانی باشند و هیچ سئوالی از سئوالهای مربوط به هدفهای نسبی و مطلق زندگی بیپاسخ نماند و فرد انسانی بتواند هویت حقیقی خویش را بیابد.