جمع میان آرای دو فیلسوف؛ افلاطون الاهی و ارسطو
ارسطو، 322 - 384؟ ق.م - نقد و تفسیر / افلاطون، 427؟ - 347؟ ق.م. - نقد و تفسیر / فلسفه یونانی / فلسفه اسلامی - قرن 4ق.
«رسالهالجمع»، گرچه رساله حجیمی نیست، اما بدون شک در عِداد مهمترین آثار فارابی است که کمتر مورد توجه قرار گرفته است. فارابی، معتقد است فلسفه حقیقی از پسِ اختلافها به مقصد واحدی منتهی میشود. شاید از همینروست که او در نخستین عبارتهای این رساله به تعریف فلسفه و ماهیت آن پرداخته و بلافاصله بیان میکند که افلاطون و ارسطو از بنیانگذاران فلسفه هستند. درواقع قصد فارابی تأکید بر یگانگی حقایق فلسفی و وحدت فلاسفه بنیانگذار آن در اعتقاد به آن حقایق و غایات است. این کتاب، شرح «رسالهالجمعِ» فارابی است.