آثار اسلامی مکه و مدینه: با تجدیدنظر و اضافات
مدینه - آثار تاریخی / زیارتگاههای اسلامی - عربستان سعودی - مدینه / مکه - آثار تاریخی / زیارتگاههای اسلامی - عربستان سعودی - مکه
معرفی آثار و اماکن تاریخی دو شهر مکه و مدینه در کشور عربستان سعودی، موضوع کتاب حاضر است. پس از مقدمهای در خصوص جغرافیای جزیرهالعرب، نخست به موقعیت جغرافیایی منطقهی حجاز و شهر مکه و همچنین چاههای آب و کوههای شهر اشاره میشود. بنای کعبه نخستین اثری است که به آن پرداخته میشود. پیشینهی بنای کعبه و سرگذشت آن در پیش از اسلام و بعد از اسلام تا دورهی سعودیها موضوع فصل اول و دوم کتاب است. برای تاریخ بعد از اسلام، وضعیت کعبه در دورههای صدر اسلام، عباسیان، فاطمیان، ممالیک، عثمانیها و سرانجام سعودیها بررسی شده است. فصول بعدی به تخریب و بنای مجدد کعبه در طول تاریخ و همچنین بنا و توسعهی مسجد الحرام در دورههای مختلف تاریخی و نیز به معرفی و تاریخچهی بنای بخشهای مسجد الحرام چون پردهی کعبه، جامهی کعبه، ارکان کعبه، زمزم، درها و مقامات چهارگانه مسجد الحرام، موضوع فصل پنجم و ششم معرفی مساجد و مشاعر مقدس مکه است. در این فصل به بیست و شش مسجد و مکان مقدس اشاره میشود. از دیگر آثار مذهبی و تاریخی مکه میتوان از شعب ابیطالب، کوه و غار حرا و ثور، خانهی حضرت خدیجه و محل تولد پیامبر اسلام (ص)، همچنین قبرستان معلاه و مقبرهی شهدای فخ و ابولهب نام برد. در بخش دوم کتاب آثار و بناهای تاریخی و اسلامی شهر مدینه (یثرب) معرفی میشود. پس از پیشینهی تاریخی شهر از پیش از اسلام تا هجرت پیامبر، به اجمال به وضعیت شهر در دورههای مختلف اشاره میشود. یک فصل تنها به معرفی مسجد النبی اختصاص دارد. مساجد و اماکن متبرک مدینه با توجه به جهتهای جغرافیایی شهر تقسیمبندی شدهاند. فصلی نیز به معرفی قبور و دیگر آثار قبرستان بقیع اختصاص یافته است.