تفسیر مایکل بری بر هفت پیکر نظامی
نظامی، الیاسبنیوسف، 530؟ - 614؟ ق. هفتپیکر - نقد و تفسیر / شعر فارسی - قرن 6ق. - تاریخ و نقد
"مایکل بری" در سال 2000 میلادی متن کامل هفتپیکر نظامی را از فارسی به فرانسه برگرداند که همراه با شرح و تفسیر او بر این اثر توسط نشر گالیمار در پاریس منتشر شد. کتاب حاضر، برگردان شرح و تفسیر مایکل بری بر هفتپیکر است. وی یادآور میشود که نظامی داستانسرایی بوده که نقاشان بیش از هرکس دیگری کتابهایش را به تصویر درمیآورند. نوشتههای نظامی در واقع کلید اساسی فهم "مینیاتور ایرانی" را در اختیار ما مینهند.... نظامی به تمامی به تمدن رمز تعلق داشت. در این تمدن، هر اثر ادبی مهم ناظر به آموزشی معنوی بود و تعبیری از معنای جهان از رهگذر تصویر، تشبیه و تمثیل، عبارات یا اشارات، به دست میداد... نظامی تعبیر فردوسی را تمام میکرد و داستانهای شاهنامه را به تمامی در دنیای عرفانی، که در آن سخن پیشین تمدنآور امپرتوری جهانی ساسانی با مهر اسلام تضمین میشد، مینشاند.. بسیاری از مضمونهایی که نظامی سروده در ویتانووا و در کمدیالهی دانته نیز یافت میشوند... همچنین ریشههای مشترک شگفتآوری میان شعر نظامی و شکسپیر وجود دارد. نویسنده با این رویکرد ابتدا زندگی و آثار نظامی را بررسی میکند؛ سپس موضوع حماسهی بهرام گور در هفتپیکر ا مطرح میسازد و جنبههای مختلف این اثر را تفسیر میکند و برای مثال میگوید: "خورنق، کاخ اسطورهای هفتپیکر بهرام گور، در چشم ما در سه سطح زیباشناسی تخیلی پدیدار میشود: کاخ تاریخی پالمیر، کاخ تیموری بهزاد نقاش، و کاخ یمنی نظامی". مبحث بعدی کتاب، "نظامی، شهرزاد و هزار و یک شب" نام دارد. نویسنده در این بخش خاطرنشان میکند که نظامی، روایتی از هزار و یک شب را میشناخت، آن را به منزلهی مادهی خام به کار گرفته و مفهوم و معنای عرفانی به آن داده است. وی در بخش دیگر، با طرح اسطورهها، ریشههای اعتقادی کهن و جنبههای عرفانی هفتپیکر، نمادهای "هفت" را در این اثر بررسی میکند و هفت معشوق بهرام را هفت شاهدخت آسمانی معرفی مینماید. وی برای نمونه تصریح میکند: "هنگامی که بهرام هفتهی آموزشی خود را با رفتن از گنبدی به گنبد دیگر میگذراند، از لحاظ معنوی از هفت آسمانی بالا میرود که با هفت گنبد زیر نظر هفت شاهدخت همخوانی دارد". مبحث پایانی کتاب نیز شرح هفت افسانهی هفتپیکر است.