الاصباح فی شرح تلخیص المفتاح المعروف ب "المطول"
خطیبقزوینی، محمدبنعبدالرحمن، 739 - 666 ق. تلخیصالمفتاح - نقد و تفسیر / زبان عربی - بدیع / زبان عربی - معانی و بیان
شرح و بررسی مباحث مربوط به علم معانی و بیان و بدیع یا فصاحت و بلاغت در کلام و ادبیات عرب است. در این مجلد نیز ابتدا ادامه مباحث مربوط به مسند و مسندالیه و و احوال آنها و نیز متعلقات فعل بیان شده و پس از آن قواعد مروبط به قصر و کوتاه سخن گفتن و ارایه معنای زیاد از الفاظ کم ذکر شده است. در ادامه احکام و قواعد انشاء در علم معانی مورد بحث و بررسی قرار گرفته و موارد فصل و وصل کلام، موارد ایجاز و اطناب و مساوات و برخی دیگر از اموری که باعث زیبایی ظاهری کلام میشود، تبیین شده است. نویسنده برای شرح و بررسی قواعد فوق از آیات قرآن و اشعار عرب به ویژه اشعار دوران جاهلیت استفاده نموده و انواع قصر و اطناب(گزیدهگویی و طول دادن کلام) را با استناد به شواهد و مثالهای متعدد بررسی نموده است. وی در این زمینه دیدگاههای برخی از ادبای معروف عرب مانند: جرجانی، سکاکی، کسایی، سکونی، زمخشری، ابنحاجب، ابنجنی و ابنهشام را نیز منعکس نموده و اختلاف مکاتب ادبی را در مورد موضوعات فوق بررسی نموده است.