قبل از شصت و یک
در کتاب سعی شده حوادث قبل از سال شصت و یک هجری و پارهای از انحرافات و عقاید به وجود آمده در مسلمانان صدر اسلام شناسایی و بررسی شود. نگارنده میگوید برخی شعارهای خوارج، یا اعمال به ظاهر مسلمانی پیروان معاویه و یزید، نتیجهی انحراف فکری یا متاثر از نظام قبیلگی است. او بر اساس همین رویکرد، ابتدا به اوضاع فرهنگی مردم حجاز قبل از اسلام اشاره میکند؛ سپس به حوادث دوران امامعلی (ع)، امام حسن مجتبی (ع) و امام حسین (ع) میپردازد. نگارنده تصریح میکند که خط حضرت علی (ع) که طریق حق و دنبالهی سنت پیغمبر بود در مصاف با معاویه که رهبری خط باطل را داشت به دلیل حیلهها و دسیسههای معاویه، نتوانست کار چندانی از پیش ببرد. معاویه با اتکا به سنتهای جاهلی مثل غارت و کسب مال میتوانست برای جنگهای ایذایی خود با علی (ع) بین چهار تا ششهزار نیرو بسیج کند، در حالی که حضرت علی (ع) میتوانست حدود سیصد تا چهارصد نفر ار بسیج کند، زیرا اتکایی بر فرهنگ باطل جاهلیت نداشت. خطبههای عمدهی نهجالبلاغه مربوط به همین اوضاع است.