روزگاری هم بود...
همانگونه که دیوان شمس تبریزی و دیوان مثنوی مولانا، سنایی غزنوی، منطقالطیر عطار نیشابوری و... آئینة تمام نمای ادبیات دینی و عرفانی تمدن ایران محسوب میشود، مجموعة مذهبی شیخ صفیالدین اردبیلی نیز بهترین مکان برای بررسی بازتاب ادبیات عرفان اسلامی در معماری و تزئینات وابسته به آن است. به سخن دیگر اگر معماری و هنرهای این مجموعه را آئینه ادبیات و عرفان ایران بدانیم سخن بیهوده نگفتهایم. بنابراین بازتاب این عرفان تنها در تفکر طریقتی خاصی اردبیله خلاصه نمیشود، بلکه آثار این تفکّر در ابعاد مختلف تمدّنی و فرهنگی، ادبیات، سیاست، هنر معماری و... نمود عینی پیدا کرده است. با اینکه هنرهای تزئینی مجموعه در ظاهر متنوّع و از کثرت برخوردار هستند، اما همة آنها در معانی به وحدت متعالی نظر داشته و با آموزهها و اصول مذهب تشیع و هنر عاشورایی پیوند دارند. کتاب حاضر هنرهای شیعی در مجموعه تاریخی و فرهنگی شیخ صفیالدین اردبیلی با مدنظر قرار دادن عرفان صفوی به بررسی جامعه تزئینات کتیبهای و غیرکتیبهای مجموعه مذهبی اردبیل، به عنوان کانون اصلی نهضت ملّی ایران و بزرگترین مجموعه خانقاهی، آرامگاهی جهان اختصاص دارد.