از افسانه تا حقیقت: اسقلبیوس، بقراط و جالینوس
جالینوس، 199 - 129
نخستین حوزهای که به ثبت تحولهای علوم، به ویژه علوم و فنون پزشکی و نگارش زندگینامه برای دانشمندان و پزشکان پرداختند، اندیشمندانی بودهاند که در عصر معلم اول، «ارسطو»، در یونان باستان زندگی میکردند. از نوشتهها، این گونه به نظر میرسد که نخستین قهرمان پزشکی یونانیان شخصی به نام «استقلبیوس» بوده است. معجزة درمانی استقلبیوس با نام «طب معبد» مشهور شد و مردم با خوابیدن در معابد و رعایت قوانین و آداب آن بهبود مییافتند. پس از اسقلبیوس فن پزشکی، به وسیلة فرزندان او تعقیب شد و معروفترین آنها «بقراط» ـ پدر علم پزشکی حقیقی ـ است. بقراط، اخلاقیات را با تأکید بسیار در پزشکی دخالت داد و بر شأن این پیشه افزود. پس از بقراط، جالینوس به پیشرفت علم تشریح و کالبد شکافی کمک کرد. او برخلاف آنچه که مکتب اسکندریه به مدت چهار صد سال تعلیم میداد ثابت کرد در شرایین خون جاری است نه هوا. وی، نظریة اخلاط چهارگانة (خون، بلغم، سودا، صفرا) بقراط را گرفت. و عناصر اربعة (خاک، باد، آب، آتش)، «فیثاغورث» را بدان افزود و سعی کرد همة بیماریها را به اختلال در تعادل این اخلاط با عناصر معرفی کند. در حدود شش صد سال پس از تولد طب علمی، دوباره پرچم طب معبد با نام «طب کلیسا» برافراشته شد. آنگاه، رنسانس در اواخر قرن پانزدهم فرا رسید. نخست در ایتالیا و سپس در دیگر کشورهای اروپا انتشار یافت و عرصة اندیشة بشر، به ویژه در پزشکی رو به گسترش نهاد. از قرن هجدهم به بعد، ظهور تمدن جدید در اروپا موجب پیشرفتهای سیاسی و اقتصادی و ترقی در علوم و صنایع و طب و بهداشت شد و از آنجا به دیگر قارهها انتقال یافت. در کتاب حاضر سعی بر آن بوده، که علاوه بر تألیف، ترجمه، تحقیق و ارائة متون و تصاویری از حکیم امقلبیوس اساطیری و دو بنیان گذار طب علمی جهان، یعنی بقراط و جالینوس به زبانهای فارسی، انگلیسی و فرانسوی، سیر تاریخی پزشکی تمدنهای قدیمی چین، هند، یهود و مسیحی به انضمام عکسهای مستند نیز به صورت بسیار موجز و مختصر به خوانندگان و پژوهشگران معرفی شوند.