زبده الوقایع (تاریخ وان و هکاری 1262 - 1266ش)
وان (ترکیه) - تاریخ / ترکیه - تاریخ - امپراتوری عثمانی، 1918 - 1288 - تاریخنویسی
کتاب حاضر،اثر منشی اول وزارت خارجه در دوره ناصری است که آگاهیهای ذیقیمتی درباره غرب ایران و شرق آناتولی ارائه میکند که بهجرئت میتوان گفت در هیچ متن دیگری یافت نمیشود. میرزا موسی خان طباطبایی انصاری، منشی اول وزارت خارجه، به مدت 4 سال کارپرداز وزارت خارجه ایران در وان، حکاری و بتلیس بوده است. تألیف کتاب نتیجه آن سالهاست که در پایان آن به سال 1306ق. تألیف یافته و به ناصرالدینشاه قاجاری تقدیم شده است. وی هدف از تألیف کتاب را چنین عنوان کرده است: «در این مأموریت که مدت چهار سال اقامت و استقلال داشت؛ قوانین مقرّره عثمانی را که در صورت عدالت برای پیشرفت خیالات نفسانی در این صفحات موضوع شده است، ملاحظه و مراتب ظلم و تعدیات و عدم آسایش و رفاهیت اهالی را که از اقدامات اداره عدلیه و والی به ظهور رسیده و میرسد، مشاهده نموده محض تبریک و تهنیت به هموطنان خود در ضمن دعوت آنها به تضاعف اتّصال دعای وجود مقدس همایونی به تنظیم این کتاب مبادرت کرده و بدون اینکه در اساس مواد نقطه انحراف و اختلاف شده باشد، به تشریح حالات کلیه این صفحات اقدام مینماید.