زمینهها و عوامل اجتماعی - فرهنگی واگرایی جهان اسلام
تمدن اسلامی / کشورهای اسلامی - روابط قومی / عقبماندگی - کشورهای اسلامی - علل
مؤلف این اثر در یک تحقیق گسترده به دنبال علل عقبافتادگی کشورهای اسلامی است. مؤلف معتقد است منازعات و کشمک هایی که در ادوار مختلف تاریخ در عرصههای فرهنگی و اجتماعی پیشآمده، موجب واگرایی در این زمینه شده است که با جستجو در ریشههای تاریخی این مسئله بیشتر نمود پیدا میکند. مؤلف با بیان 2 عامل درونی و بیرونی واگرایی توجه به سطوح مختلف واگرایی را در قومی مذهبی و روابط پیروان مذاهب و نقش استعمار بهطور خاص در بروز واگرایی در جهان اسلام بررسی نموده است. این اثر در چهار بخش به بررسی و طرح نقشهای که بتوان با تکیهبر آن زمینهها و عوامل اجتماعی جهان اسلام و طرح نقشهای که بتوان با تکیهبر آن زمینهها و عوامل اجتماعی فرهنگی واگرایی در جهان اسلام را شناسایی کرد. مؤلف با بیان اینکه مهمترین زمینه و ریشه تاریخی اختلافات بعد از رحلت پیامبر اکرم (ص) اتفاق افتاد با شکلگیری مذاهب مختلف و بروز هویتهای مختلف قومی و مذهبی را برای مخاطب بازگو مینماید. مؤلف در پایان اثر استعمار و نقش استعمار را در تقویت و توسعه عوامل واگرایی در جهان اسلام بسیار مؤثر میداند.