قاجاریه، انگلستان و قراردادهای استعماری (1212 - 1273 ه.ق / 1796 - 1857. م)
در تحقیق حاضر تلاش شده علل و زمینههای سیاسی، اقتصادی و نظامی تحمیل قراردادهای استعماری انگلیس بر ایران در دوره قاجار ( 1212ـ 1273ه.ق/ 1796ـ 1857م) بررسی شود .کتاب از دو بخش اصلی تشکیل شده است .بخش اول با عنوان "زمینهها و علل سیاسی، اقتصادی و نظامی تحمیل قراردادهای استعماری بر ایران "شامل سه فصل است که در فصل اول، زمینههای سیاسی تحمیل قراردادها، از لحاظ اهمیت و ساختار حکومت در ایران و شناخت دولتمردان ایرانی از تحولات روزافزون بینالمللی بررسی میشود و به گونهای گذرا در همان زمینهها، با کشور انگلستان مقایسه میگردد .در فصل دوم، زمینهها و علل اقتصادی تحمیل قراردادها به بحث گذاشته شده است .در فصل سوم نیز اوضاع و ساختار نظامی ایران به تصویر درآمده و ناکار آمدیهای آن در مقایسه با نظام مدرن و پیشرفته انگلیسی، ریشهیابی میشود .نویسنده تاکید میکند که "مقایسه تطبیقی وضعیت انگلستان و ایران از آن رو بوده که علل و زمینههای تحمیل قراردادها، با ماهیت حکومت و ساختارهای سیاسی، اقتصادی و نظامی هر دو کشور استعمار کننده و استعمار شونده ارتباط داشته است ."در بخش سوم، علاوه بر ارزیابی روابط دو کشور ایران و انگلستان هر یک از قراردادها به صورت مجزا تجزیه و تحلیل شده و با قراردادهای قبلی مقایسه گردیده است .همچنین روابط دو کشور در ارتباط با تحولات سیاسی بینالمللی، به ویژه تحول در روابط کشورهای استعمارگران زمان بررسی شده است .این بخش از چهار فصل تشکیل یافته که هر فصل به بررسی روابط ایران و انگلستان در عصر یکی از پادشاهان قاجار ـ به ترتیب 1ـ دوره قبل از قاجار، 2ـ دوره فتحعلی شاه، 3ـ دوره محمدشاه، 4ـ دوره ناصرالدین شاه ـ اختصاص یافته است .انتهای کتاب شامل نتیجهگیری مولف از مباحث مطرح شده، کتابشناسی و نمایه است .