رویکرد عقلانی در تفسیر قرآن (پژوهشی در مسئلهی مجاز در قرآن از نظر معتزله)
قرآن - مجاز / قرآن - مسائل ادبی
معتزله را نمایندگان نواندیشی در جهان اسلام میشناسند؛ چرا که ایشان تلاش کردند به مسائل جدید که با فاصلۀ زمانی از دوران صدور وحی ناشی شده بود، و نیز به پرسشهایی دربارۀ رابطۀ وحی با واقعیتهای روز پاسخ گویند. در این راستا، آنان پیشگام بررسی رابطۀ گفتار الهی با گفتمان انسانی در اندیشۀ اسلامی و در شرایط متغیر تاریخی بودند. به این ترتیب، عقل را اساس نقل دانستند و به عقلانیسازی وحی پرداختند. نگارنده در کتاب حاضر نخست به چگونگی شکلگیری اندیشۀ اعتزالی میپردازد و تلاش میکند این موضوع را در پرتو شرایط اجتماعی جامعۀ اسلامی اواخر قرن اول و اوایل قرن دوم هجری توضیح دهد تا خواننده بتواند رابطۀ حقایق تاریخی و ابعاد گوناگون اندیشۀ اعتزالی را درک کند. سپس به رابطۀ شناخت و معنای لغوی از نظر معتزله میپردازد. در ادامه نیز مفهوم مجاز و رابطۀ آن با تاویل را در گرایشهای مختلف اسلام به خصوص معتزله بررسی میکند. کتاب بیشتر مقایسۀ معتزله با اشاعره با هدف ویژگیهای اندیشه اعتزالی است.