نقد و بررسی بخشی از رویدادهای تاریخی (از ابتدای سلطنت خاندان قاجار تا اواسط سلسله پهلوی
شمارگان نخست از این مجموعه مربوط به توضیح مسائل و مدارک دورهای از تاریخ ایران است که از زمان آقا محمدخان قاجار تا سلطنت مظفرالدین شاه و اعطای مشروطیت را شامل میشود.گفتنی است در این دوره، نقش "ملک قاسم میرزا" و اقدامات وی بررسی میگردد. بر این اساس، بخشهای مختلف کتاب عبارت است از: بررسی اوضاع و احوال سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایران در زمان خدمات سیاسی و اجتماعی ملک قاسممیرزا با شرح زندگانی و تعلیم و تربیت نامبرده، اقامت ملک قاسممیرزا در آذربایجان در زمان عباسمیرزا ولیعهد و اقامت اجباری وی بعد از تبعید به وسیلهی حاجمیرزا آغاسی ـ صدر اعظم محمدشاه، تمرکز امور مربوط به کشتیرانی و کشاورزی در قریهی شیشوان از توابع عجب شیر یاد کرد تاریخچهی مختصر شیشوان و مدارک مربوط به خرید و عمران و توسعهی آن قریه، اقدام ملک قاسممیرزا در تاسیس خطوط کشتیرانی در دریاچهی ارومیه، بررسی اقدامات ملکقاسم میرزا در تاسیس مدارس جدید در آذربایجان، استخراج معادن و ایجاد صنایع در آذربایجان، و اقدامات سیاسی ملک قاسممیرزا با بررسی مدارک مربوط دربارهی آن اقدامات.