درآمدی بر نظریهها و روشهای نقد ادبی
نقد ادبی
بنا به سنت، منتقدان ادبی در یکی از دو زمینهی نقد نظری یا نقد عملی به خلاقیت میپردازند. نقد نظری به تدوین نظریات و اصول و مبانی مربوط به ماهیت و ارزش هنر میپردازد. نقد نظری از طریق بیان اصول عام زیباییشناسانه و اخلاق هنر، زمینهی لازم را برای نقد عملی فراهم میآورد. آنگاه نقد عملی (یا نقد کاربردی) اصول و مبانی نقد نظری را در اثری خاص مثلا "هاکلبریفین" به کار میبندد. در واقع، این منتقد عملی است که با تعیین موازین مربوط به ذوق هنری، به تبیین یا ارزیابی یک اثر ادبی خاص میپردازد یا آن را مبرا از هرگونه نقصان تلقی میکند. مقفل ساختن عناصر متعدد نقد عملی در هیات بدنهای منسجم و یکدست از دانش، همانا تدوین نظریهی ادبی محسوب میگردد. شالودهی هر نظریهی ادبی منسجمی این است که عرضهی قرائت کامل بیطرفانه از متن و یا واکنش عاطفی یا خودانگیختهی محض به متن، ممکن نیست، زیرا نظریه با طرح این پرسش که چرا خوانندگان به نحوی خاص به متن واکنش نشان میدهند، به بحث در خصوص مفروضات و عقاید و احساسات ایشان میپردازد. کتاب حاضر هفتمین مجلد از مجموعهی نظریهی نقد ادبی است که با مقاصد کاملا آموزشی برای دانشجویان ادبیات و هنر نوشته شده است. نگارنده در هر فصل کتاب، علاوه بر تشریح سیر تکوین تاریخی یکی از رهیافتهای نقد ادبی جدید، مفروضات بنیادین و روش به کار بردن آن رهیافت را نیز توضیح داده است. سپس در پایان هر فصل، رهیافت یاد شده برای نقد یک داستان کوتاه یا شعر یا نمایشنامه به کار گرفته شده و بدینترتیب نمونهای از نقد ادبی به خواننده عرضه گردیده است. کتاب با فهرستی از اصطلاحات نقد ادبی و توضیح آن اصطلاحات در واژهنامهی توصیفی اصطلاحات نقد ادبی به پایان میرسد.