سیری اجمالی در اندیشههای کلامی معتزله و اشاعره
کلام معتزله / کلام اشعری
علم کلام، علم بررسی اندیشههای اعتقادی، تحولات مبانی عقیدتی و سایر امور مربوط به این حوزه و عهدهدار بحث در باب قضایا و مسائلی است که به جهانبینی و نوع نگاه انسان به زندگی و مرگ مربوط میشود. دوران پختگی علم کلام، با حسن بصری و سربرآوردن نخستین معتزلی ـ و اصل بن عطا ـ آغاز شد. معتزله توانستند مسائل پراکنده و متفرقهی علم کلام را قاعدهمند سازند. آنها نخستین متکلمانی بودند که برای نظام اعتقادات خویش حد و مرز مشخصی تعیین کردند و یکی از ویژگیهای بارز آن التزام عملی به مفاد و مقتضیات نظریاتشان بود. این امر لازمهی تاکید آنان بر دخالت عقل در زمینهی فهم عقاید بود. اشاعره نیز از میان معتزله برآمدند و ابوالحسن اشعری، با آشتی دادن میان عقلگرایان ـ معتزله ـ و نقلگرایان، مکتبی کلامی تاسیس کرد که حسنات هر دو گرایش را داشته باشد. نویسنده در کتاب حاضر میکوشد با زبانی ساده، سیر اجمالی علم کلام را از ظهور نخستین فرقههای آن تا دوران اشاعرهی متاخر بازگو کند.