نگرش تاریخی بر ساختار سیاسی - اجتماعی در اسلام
هدف این نوشتار مروری بر تاریخ اسلام از دید ساختاری سیاسی اجتماعی بر اساس "روش مقایسهی" است و در قالب سه بخش فراهم آمده است: "ساختار سیاسی ـ اجتماعی قبل از بعثت"، "ساختار سیاسی ـ اجتماعی بعد از بعثت" و "ساختار سیاسی ـ اجتماعی بعد از رحلت". نگارنده خاطرنشان میکند: "پیامبر (ص) در جریان تغییر و تبدیل و بنیان نهادن دین واحد و ایجاد وحدت قومی و ملی با دو شیوه "اندیشه" و "اراده" به ساخت دولت اسلامی در مدینه همت نهاد و این زمانی بود که ساخت سیاسی جاهلیت مبتنی بر قبیله بود و قبیله بر سه رکن "نسب، حسب و عصب" استوار بود.... پیامبر اکرم (ص) جهت پایهگذاری دولت اسلامی در مدینه اقدام به کارهای ذیل نمود: بین قبایل مختلف ایجاد اخوت و برادری نمود، تاسیس مسجد، دخالت دادن مردم در امور تصمیمگیری، حکومت، از طریق شورا و امر به معروف و نهی از منکر، تشکیل شورای سیاسی دولت مدینه، تدوین قانون اسلامی مدینه و تنظیم سیاستهای داخلی و خارجی مدینه جهت تحکیم پایههای حکومت تکاش نمود. و تا زمان رحلت حکومتی بنا نهاد که از همه لحاظ بهترین نوع حکومت اسلامی بود. اما بعد از رحلت پیامبر (ص) عدهای به سفارشهای ایشان گوش نکردند و تلاش کردند که از سیستم جدید خارج شوند و به ویژگیهای عصر جاهلیت برگردند".