فهرست اسناد آرشیوهای گرجستان درباره تاریخ ایران
اسناد تاریخی آرشیوی، مجموعة گستردهای از فرمانهای سلطنتی، اسناد سیاسی، معاهدات، نوشتههای اداری، اسناد قضایی و حقوقی، مکاتبات دوستانه و گزارشهای فرهنگی و نظامی هستند که از نظر دبیران، منشیان دیوانی و سندشناسان امروزی به سلطانیات، دیوانیات و اخوانیات تقسیم میشوند. این اسناد جایگاه مهمی در بررسیها و مطالعات تاریخی دارند و از میان آنها میتوان اطلاعات ارزشمندی دربارة شیوة مکاتبات اداری و ترتیب ثبت و ضبط نامهها، احکام و دستورات، انواع مالیاتها، شیوههای زمینداری، روابط مردم با حکومت در دورههای مختلف، سیر تحول و تطور خط و زبان و... به دست آورد. جلد سوم از مجموعة حاضر به فهرست اسناد موجود در آرشیوهای گرجستان اختصاص دارد. آرشیوهای تاریخی موجود در این کشور، به دلیل موقعیت آن در دورة جنگهای ایران و روسیه و تحولات پس از آن و نیز مرکزیت تفلیس در دوران تزاری که مناطق مختلف قفقاز از آنجا اداره میشد از اهمیت زیادی برخوردار است و تعداد قابل توجهی از اسناد فارسی را دربردارد. موضوعات اسناد موجود در این مجلد عبارتاند از: فرمانها، احکام، نامهها، قراردادهای مالکیت زمین، شهادتنامه، و قسمنامه.