روزنامه خاطرات عینالسلطنه: روزگار پادشاهی سلسله پهلوی 1324 - 1310
نوشتار حاضر، جلد دهم از روزنامه خاطرات عینالسلطنه است که به صورت مدون در ده جلد به طبع رسیده است .این مجموعه، حاوی اطلاعات متنوعی از اوضاع اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، مدنی، فرهنگی و حوادث و اخبار کشور ـ طی شصت و پنج سال ـ است . جلد دهم، در برگیرنده احوال و وقایع کشور در نیمه دوم پادشاهی رضاشاه و چهار سال آغاز سلطنت محمدرضا شاه است .مباحث کتاب با فوت نویسنده در مهر 1324به پایان میرسد" .عینالسلطنه در دوره ده ساله دوم رضا شاه به مناسبت وجود اختناق قادر به آن بود که مانند ایام سلطنت احمد شاه هرچه را میدانسته است بنویسد، یا به اندازه کافی و روشن بنویسد .او در دوره چهار ساله سلطنت محمدرضا شاه آنچنان دچار آثار کهولت و بیماری شده بود که رمقی برایش نمانده بود که از وجود آزادی استفاده کند و آنچه را گفتنی میبوده، بنویسد ."بنابه تصریح گردآورنده کتاب ـ استاد ایرج افشار ـ مسائل مهمی که از لابهلای نوشتههای عینالسلطنه درباره وضع اجتماعی و اداری عصر رضا شاه به دست میآید بدین قرار است :وضع بد جادهها، ترس از بولشویکی هنوز در سال 1310وجود داشت ;انحصارات دولتی ;وضعیت مجلس شورای ملی ;نکتههایی درباره احوال رضا شاه ;وضع سربازگیری و تقلبات مختلف و رشوهگیریهایی که در این رابطه صورت میگرفت ;مشکلات ناشی از گرفتن جواز سفر برای مسافرت بین شهرهای کشور ;کشف حجاب و کلاه پهلوی و مقدمات عمومی آنها ;مدارس دخترانه ;مدارس سن لوئی و مدرسه آمریکایی ;اطلاعاتی در حد و شکل مونوگرافی درباره یکی از آبادیهای همدان که عینالسلطنه مالک سهمی از آن جا بوده و سالی دو مرتبه به آنجا میرفته است ;اشاره به احوال عدهای از رجال آن عصر ;زیادی مالیات ;تخته قاپوی ایلات ;غصب املاک ;تعدی ژاندارم ."یادداشتهای مربوط به چهارسال نخست سلطنت محمد رضا شاه، حاوی این اطلاعات است :جنگ جهانی دوم، اشغال ایران توسط نیروهای روس و انگلیس و آمریکا، هرج و مرج کشور، گرانی روز افزون امتعه و اجناس، نزاع احزاب توده و اراده ملی، اختلافات اقلیت و اکثریت مجلس شورای ملی .در پایان کتاب عکسهایی از عینالسلطنه و اعضای خانواده او به چاپ رسیده است .در بخش پایانی این جلد فهرست عناوین تفصیلی مطالب تمام مجلدات ضمیمه شده است .