نگاهی به ادبیات نمایشی ایران دههی چهل
نگارنده ابتدا به دو جریان کلی در تاریخ تئاتر ایران، اشاره میکند که عبارتاند از: "نمایشهای آیینی، اسطورهای، مذهبی و مردمی" و "نمایش امروز (وارداتی)". وی در بخش نخست، شروع این نمایشها را از سوگ سیاوش که اسطورهی عصر کشاورزی است، میداند و خاطرنشان میسازد که این نوع نمایش بعد از اسلام ضمن برخی تغییرات به صورت تعزیه، ادامهی حیات داده است. سپس به جایگاه "تعزیه" در دورهی حکومت "قاجار" و عصر پهلوی اشاره میکند و انواع نمایش نظیر "نقالی"، "طلخک بازی"، "تخت حوضی"، "سیاه بازی" و "خیمه شب بازی" را معرفی میکند. نگارنده در بخش دوم، نمایش امروز را از عصر قاجار ـ نخستین برخورد ایرانیان با اروپاییها ـ دانسته و "میرزا فتحعلی آخوندزاده" را نخستین کسی میداند که در این سرزمین به ترکی، نمایشنامه مینوسد. وی در پایان این بخش به ایرانی نبودن تئاتر و انطباق شکل و ساختار آن بر نمایش غرب، اشاره میکند و با مروری به نمایشنامه نویسی در ادبیات معاصر ایران، آثار را در پنج بخش، به همراه هنرمندانی و نمونههایی از کارهای هر یک تقسیم میکند. این آثار عبارتاند از: "آثاری که نگاهی فلسفی به جهان و پدیدههایش داشتند و به مفاهیمی پیچیده روی میکردند"، "آثاری که تنها به مضامین اجتماعی پرداخته"، "آثاری که افزون بر مضامین اجتماعی، نگاهی نهادگرا و سیاسی داشتهاند"، "آثاری که بر اساس تاریخ و ادبیات کهن ایران شکل گرفتهاند" و "آثاری که افزون بر استفاده از تاریخ و فرهنگ ایرانی، به دنبال شکل و فرمی تازه در اجرا و نوشتن بودند".