تجدد ناتمام روشنفکران ایران
تجدد - ایران / روشنفکری - ایران / روشنفکران - ایران
کشور ایران در آغاز قرن نوزدهم میلادی به صورت جدی با فرهنگ و تمدن غربی (تجدد یا مدرنیته) رویارو شد. بر اثر این رویارویی بخشهای مختلف تمدن ایرانی به درجات و در ابعاد مختلف از تجدد غربی تاثیر پذیرفت. تجدد که با نهضت فراگیری رنسانس (تجدید حیات علمی و فرهنگی) آغاز شد، زمانی به کشور ایران وارد شد که مردم از لحاظ تمدن و فرهنگ در سطح پایینی قرار داشتند به همین دلیل کشور دچار دوگانگیهایی شد که هنوز نیز پابرجایند. هنوز هم پس از حدود 150سال مواجهه با غرب و به رغم سازگاریها و ناسازگاریهایی فراوان با مجموعهی تمدن و تجدد غربی، معضل مردم با مدرنیته و حتی علوم و فنون نوین غربی حل نشده و در نهایت مردم نه سنتی باقی ماندهاند و نه مدرن گشتهاند. از این رو ریشهی تمام بحرانهای فکری، ساختاری و هویتی ایرانیان در دو قرن اخیر را میتوان در مواجهه با تمدن غرب دانست. روشنفکران در ایران بر اساس نوع پرورش فکری و اجتماعی، که بر حسب موقعیت و جایگاهشان در نظام اجتماعی زمان خویش و همچنین اوضاع و شرایط داخلی و خارجی و امکانات فراهم آمده، نسبت به تجدد، راهحلهای چندگانهای اتخاذ میکنند. آنها قبل از پیدایش جنبش مشروطیت، در تلاش بودند تا مقدمات فکری جنبش مشروطهخواهی را فراهم کنند و در حقیقت منادیان پروژهی تجدد در ایران بودند. در این راستا نگارنده در نوشتار حاضر مطالبی را دربارهی جنگهای ایران و روس، تحولات سیاسی، معنای اصلی مدرنیته و برشمردن ویژگیهای انسان مدرن و خاستگاه کارکردهای تجدد، چگونگی آشنایی اولیهی ایرانیان، مباحث مربوط به دموکراسی، آزادی، بررسی موانع تحقق و استمرار آنها در ایران مطالبی بیان کرده است.