فرهنگ و تمدن اسلامی در قلمرو سامانیان
ایران - تاریخ - سامانیان، 279 - 389ق. / ایران - اوضاع اجتماعی - قرن 4ق. / تمدن اسلامی - قرن 4
سامانیان خاندانی ایرانی بودند که نسب خود را به بهرام چوبین، سردار عصر ساسانی میرساندند. حکومت سامانیان در سال 287 ق. م با غلبهی امیر اسماعیل بر عمر و بن لیث صفاری شکل گرفت. بخارا، پایتخت سامانیان، به تدریج به مرکزی علمی و فرهنگی تبدیل شد. در این کتاب سعی شده است تا جنبههای مختلف فرهنگ و تمدن عصر سامانی بررسی شود. دامنهی تحقیق در کتاب، گسترهی زمانی اواسط سدهی سوم تا اواخر سدهی چهارم هجری را دربرمیگیرد. مطالب کتاب در نه فصل تنظیم یافته است. در فصلهای اول و دوم به تاریخ سیاسی سامانیان و حکومتهای محلی و نحوهی ارتباط آنها با دولت سامانیان پرداخته شده است. در فصل سوم نظام اداری سامانیان، شامل دربار و دیوانها بررسی گردیده و از دوازده دیوان نام برده شده است که عهدهدار امور اداری دولت سامانیان بودهاند. فصول چهارم تا ششم دربارهی وضع اجتماعی، زندگی اقتصادی و معماری و هنر است. در فصل هفتم از ادیان پیش از اسلام و بقایای آنها و همچنین از فرق اسلامی سخن رفته است. فصل هشتم به آموزش و پرورش و نهادهای آموزشی و فصل نهم به علوم رایج عصر سامانیان اختصاص دارد. مطالب کتاب با تصاویری از آثار هنری و میراث فرهنگی عصر سامانی به پایان میرسد.