مزدک بامدادان
مزدک، قرن 5 م - سرگذشتنامه / فردوسی، ابوالقاسم، 329؟ - 416ق. شاهنامه - نقد و تفسیر
مزدک، بنیادگذار یا مبلغ آیینی بود که اصل اشتراک در اموال و زنان را شامل میشد. این آیین در عهد قباد اول، شاهنشاه ساسانی، در ایران ظهورکرد؛ مزدک به تبلیغ آن پرداخت و قباد را با خود همراه کرد؛ ولی سرانجام خود و همراهانش در کشتار عظیمی، که مقدمات آن به دست خسرو انوشیروان (پسر قباد)، که هنوز به سلطنت نرسیده بود، و بزرگان، نجبا و روحانیون فراهم شده بود، نابود شدند. پیروان این آیین را مزدکیه مینامند. مزدک از نظر اخلاق معتقد بوده است که رشک و کین و خشم و نیازمندی و آزمندی مایۀ گمراهی مردم از راه راست است، پس، باید علت این 5 چیز را دریافت و آن را برطرف کرد، تا دین بهی در جهان برقرار شود و اختلاف از میان برخیزد. به عقیدۀ مزدک، آنچه مایۀ حسد و عداوت و غضب و طمع و احتیاج است، مال و زن میباشد، و اگر مال و زن به نحو یکسان میان مردم پخش شود، آن پنج مایۀ شر از میان بر خواهد خاست و در نتیجه، جنگ و خونریزی نیز از میان مردم رخت بر خواهد بست. در کتاب حاضر، روایت قصۀ مزدک در شاهنامۀ فردوسی بیان شده است و به ضرورت و مناسبت، همراه با روایتی دیگر از همان قصه در "فارسنامه" منسوب به "ابن بلخی" ذکر شده است.