تذکره الاولیا
تصوف / عارفان - سرگذشتنامه / نثر فارسی - قرن 6ق.
تذکرهالاولیا، کتابی عرفانی است به نثر ساده و در قسمتهایی مسجع، که در شرح احوال بزرگان اولیا و مشایخ صوفیه توسط فریدالدین عطار نیشابوری به فارسی نوشته شده است. این کتاب مشتمل است بر مقدمه و 72 باب که هر یک به زندگی، حالات، اندیشهها و سخنان یکی از عارفان و مشایخ تصوف میپردازد، و ذکر مکارم اخلاق، مواعظ و سخنان حکمتآمیزشان در این کتاب آورده شده است. نخستین باب به حالات و سخنان امام جعفر صادق (ع) اختصاص یافته است، و باب 72 به «حسین بن منصور حلاج» (متوفی 309). به نظر «محمد استعلامی»، دستنویسهای معتبر تذکره الاولیا تا قرن دهم هجری، شامل همین 72 باب است، اما پس از قرن دهم فصلهای دیگری با عنوان «ذکر متأخران از مشایخ کبار» بر این کتاب افزوده شده که حالات و سخنان 25 تن از عارفان قرنهای چهارم و پنجم را دربردارد. این کتاب متن تصحیحشده تذکرهالاولیا به قلم «رینولد ا. نیکلسن» با مقدمه انتقادی «محمد قزوینی» است.