مراسلات طهران: نامههای مباشر میرزاحسینخان مبصرالسلطنه: از تهران به کاشان، 1304 تا 1309 ه.ق
در این مجموعه، صد و سی و یک نامه از طرف شخصی به نام "میرزا حسن خان" (مترجم و کارمند سفارت انگلیس) به "میرزا حسن خان مبصر السلطنه" (رئیس گمرک کاشان) در سالهای 1340 تا 1309 نوشته شده است. میرزا حسن خان مبصر السلطنه، از صاحب منصبان متوسطالحال دولت قاجار بود که در دوران خدمت خود، سمتهایی چون ریاست گمرک کاشان و اصفهان، ریاست تلگراف کرمانشاه و مشهد، ریاست غلهی مشهد، معاونت حکومت عراق، مفتش جمعآوری قشون در مناطق غربی کشور را بر عهده داشته است. میرزا حسن خان نیز در واقع مباشر میرزا حسین خان در تهران بوده، چنان که از نامهها برمیآید، بسیاری از کارهای مبصرالسلطنه ـ به ویژه خرید و فروش املاک و مستغلات ـ را برای او در تهران انجام میداده است. بنابراین محور اصلی محتوای نامهها، مربوط به خرید و فروش زمین در تهران است. به همین دلیل مکاتبات حاضر دربردارندهی اطلاعاتی از وضعیت تهران در دورهی ناصری و رشد و توسعهی آن، جنبههای مهمی از زندگی روزمره و مشغلهی مردم. امور مالی، روابط خانوادگی، مسائل مربوط به زنان، دعواهای شخصی، نحوهی خرید و فروش زمین و نحوهی شکلگیری محله جدید "دولت" است. لازم به ذکر است این اسناد پیش از این، در کتاب "اینجا طهران است" نیز بررسی و معرفی شدهاند. کتاب با عکسهایی از نامبردگان همراه است و با نمایه اسامی به پایان میرسد.