ماهیت و انواع نظریههای جامعهشناسی: نظریه متضاد
هر جامعهای تضادهای خاص خود و افرادی را دارد که با این تضادها مقابله میکنند. در یونان باستان، گروهی از متفکرین، از هراکلیتوس تا سوفسطاییها، تضاد را به عنوان یک واقعیت مهم اجتماعی تلقی میکردند. پیشرفتهترین نظریة تضاد قدیمی از «پلی بیوس» بود که تضاد را عامل بنیادی در تحول نهادهای سیاسی میدانست. در حقیقت او دولت را به عنوان نوعی سیستم تثبیت شدة قدرت میدید. در قرون وسطی «ابن خلدون» بر اساس نظریة تضاد اظهار داشت که کشمکشهای بین زارعین و بادیهنشینان برای تکامل تمدن، اهمیتی بنیادین دارند. درحالی که ایدههای ابن خلدون تا قرن نوزدهم تاثیری بر تفکر غربی نداشت، تصورات پلی بیوس، مستقیما به «نیکولو ماکیاولی»، که نظر مشابهی دربارة منشا دولت و نهادهای اصلیاش داشت، منتقل شد. کتاب حاضر، جلد نخست از مجموعة «نظریههای علوم اجتماعی» است که پیشتر در دانشکدة علوم اجتماعی دانشگاه تهران به وسیلة نگارنده تدریس شده است. مباحث کتاب عبارت است از: مبانی نظریة تضاد؛ مهمترین ایدئولوژیهای تضاد قرن نوزدهم؛ و نظریههای تضاد جامعهشناختی.