اسنادی از روابط ایران و انگلیسی (1320 - 1325 ش)
در این مجموعه اسناد مربوط به روابط ایران و انگلیس در خلال سالهای 1941 - 1946 م/ 1320 - 1325 ش گرد آمده است. این اسناد مربوط به بخش اقتصادی، بخش نفت، بخش پست و تلگراف و تلفن، برخی مصوبات هیات دولت، و بخشهای فرهنگی، سیاسی و متفرقه نیز بخش مربوط به متفقین است. یادآور میشود: "مقطع زمانی 25 - 1320 سالهایی است که خط مشی استعماری انگلیس ظهور و بروز نمایانتری دارد و در خلال جنگ جهانی دوم برای حفظ منطقه خاورمیانه به اوج خود میرسد. چنان که یکی از اقدامات بریتانیا برای تحکیم موقعیت خود در جنوب ایران و جلوگیری از آلمان به این خطه، اتفاق با شوروی است... به وجود آمدن تغییر اساسی و دگرگونی کامل در روابط ایران و انگلیس یکی از خصوصیات متمایز سالهای 25 - 1320 ش با مقاطع زمانی دیگر است.... هجوم متفقین به ایران، دگرگونیهای سریع و بسیاری را در پی داشت. دگرگونیهایی که از توان رویارویی مردم و مملکت خارج بود. تاثیرات منفی اشغال بر حیات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی اجتماعی ایران از طرفی و طلوع و افول دولتهای نوین که از ثبات و دوامی برخوردار نبودند از طرف دیگر، باعث گردید مردم ایران دچار بحرانهای متعدد و جانکاهی گردند که عمدتا دول اشغالگر در به وجود آمدن و تشدید آنها سهم قابل توجهی داشتند". اسناد این مجموعه گویای این واقعیات است: استیصال و درماندگی دولتها، در مقابله با تغییرات سریع و پی در پی و عمر کوتاه آنها، سردرگمی و بی ثباتی کشور، تخریب روحی و شخصیتی مردم، لطمه دیدن هویت ملی، تهدیدهای روز افزون خارجی، فشارهای سنگین ناشی از تهیه آرد و نان، تامین نشدن بهداشت، شیوع بیماریهای واگیردار، درماندن دولت از وارد کردن کالاهای اساسی، بر هم خوردن امنیت ملی، بروز اغتشاش و نظایر آن.