نظریههایی درباره شهرهای قلمرو فرهنگ اسلامی
عظمت تمدن اسلامی به این است که قبل از هرچیزی یک تمدن شهری و ارتباطی است و شهرنشینی نتیجهی تمدن است. شهر برای بانیان و ساکنان آن، به منزلهی انعکاس ارزشهای اسلامی است. شهر صرفا به عنوان معماری مطرح نیست، بلکه با کسانی که در آن زندگی میکنند مطرح میشود و کلمهی شهر، جامعهای را به یاد میآورد که باید منسجم، گرم و متحد باشد. فرم شهر مشخصات خاص خود را دارد؛ شهری که اردوگاه نظامی است، شهری که به روی شهر دیگری بنا شده است و در آن خیابانهای شهر قدیم کاملا از بین نرفته است و سرانجام شهری که تصویر جهان است. اینها همه تیپ شهرهایی هستند که در فضای اسلامی جمع شدهاند. در حقیقت هر شهری محوری است از محل تجمع ارزشهایی که تمدنی را میسازند و در نتیجه تصویر جهان را به وجود میآورند. از گذشته تا به حال دربارهی مفهوم شهر و شهرنشینی، ویژگی شهر، و ماهیت و چیستی شهر در قلمروی فرهنگ اسلامی، نظریهها و دیدگاههای مختلفی مطرح گردیده است. در این کتاب دیدگاهها و نظریههای صاحبنظران مسلمان و غیرمسلمان شرقی و غربی دربارهی شهرهای قلمروی فرهنگ اسلامی در دو بخش بررسی گردیده است. در بخش اول نظریات مهم دربارهی ماهیت و چیستی شهر اسلامی از گذشته تا به حال مطرح شده و در بخش دوم نظریههای مربوط به ویژگی شهرهای قلمروی اسلامی از جمله تاثیر وقف، ویژگی معابر و حیاط و... تحلیل گردیده است.