مشروطیت و تبریز
این کتاب خلاصه و گزارشی است از رویدادهای تاریخ مشروطه با تاکید بر حوادث تبریز که در سه بخش سامان یافته است .بخش اول درباره مشروطه اول یعنی حوادث پس از پیروزی مشروطیت تا فتح تهران و پایان استبداد صغیر است .مطالب اصلی این بخش از این قرارند :علل پیشامد مشروطیت در ایران ;اوضاع سیاسی اجتماعی آذربایجان قبل از مشروطیت ;تشکیل اولین انجمن در تبریز ;بیرون کردن میرهاشم و امام جمعه از تبریز ;انتخابات اولین دوره نمایندگان مجلس شورای ملی در تبریز، ورود نمایندگان تبریز به تهران و مبارزات آنها با محمدعلی شاه با چند نمونه از فجایع باغ شاه، حکومت مطلقه محمدعلی شاه در دوره استبداد صغیر ;استقرار رحیم خان در باغشمال ;آمدن عینالدوله به تبریز ;مبارزه مجاهدین تبریز به رهبری ستارخان و باقرخان با عینالدوله ;مبارزه صمدخان شجاعالدوله و عینالدوله با مجاهدین ;جنگ خانقاه و جنگ شنت غازان ;ورود قشون روس به خاک ایران .در بخش دوم حوادث آذربایجان پس از آمدن روسها به تبریز پیگیری میشود که مهمترین آنها عبارتاند از :پشتیبانی روس از محمدعلی شاه ;اخراج ستارخان و باقرخان از تبریز به وسیله مخبرالسلطنه ;ورود سردار و سالار به تهران، واقعه پارک اتابک، مراجعت محمدعلی شاه مخلوع به ایران ;جنگ با سالار الدوله ;قیام ایلات و عشایر اردبیل علیه دولت مرکزی ;اولتیماتوم روس و انگلیس به دولت ایران برای خروج مورگان شوستر ;سخنرانی شیخ محمد خیابانی در تهران ;مبارزه مردم تبریز با سالداتهای روس ;تسلط روسها بر آذربایجان ; به دار کشیدن ثقه الاسلام ;فجایع شجاعالدوله در تبریز ;فجایع روسها در آذربایجان ;تاجگذاری احمدشاه، جنگ جهانی اول ;خروج روسها از ایران، ارومیه و گرفتاریهای آن، قحطی معروف سال 1336ق، آمدن عثمانیان به آذربایجان ; ماجرای اسماعیل آقا (سمکو) ;قیام شیخ محمد خیابانی در تبریز ;قیام ده روزه لاهوتی در تبریز .در بخش سوم شرح حال چند تن از رهبران مشروطه آذربایجان آمده که از این قرارند :ستارخان، باقرخان، حسینخان باغبان، امیر حشمت نیساری، حیدرخان عمواوغلی، امانالله میرزا ضیاءالدوله، حاجی اسماعیل امیرخیزی، علی مسیو، مشهدی محمد عمواوغلی اسکوئی، یپرم خان، یار محمدخان کرمانشاهی .کتاب با شعری درباره آذربایجان و فهرست منابع به پایان میرسد .عکسهایی نیز از رهبران و قیام مردم تبریز در عصر مشروطه در لابهلای کتاب به چاپ رسیده است .