میرزا حسین خان سپهسالار
کتاب حاضر نگاهی است بر زندگی و اقدامات "میرزا حسین خان سپهسالار" ـ از روشنفکران عصر قاجار و صدراعظم ناصرالدین شاه در فاصلهی سال های 1250 - 1253 هـ. ق ـ که به همراه تصاویر و دست نوشتههایی چند به چاپ رسیده است. به تصریح نگارنده: "در یک نگرش کلی باید اذعان نمود که میرزا حسین خان سپهسالار دیپلمات غربگرایی بود که از اندیشهی سکولاریستی دفاع میکرد و هواخواه جدی تمدن غرب بود. او کمک فراوانی به اندیشهی مشروطهخواهی نمود و نخستین کسی بود که واژهتی مشروطه را هنگامی که سفیر ایران در امپراتوری عثمانی بود، به ایرانیان معرفی کرد. یک سلسله اطلاعات اجتماعی و سیاسی همراه با تاسیسات مدنی جدید بنیان گذاشت که همگی ریشهی غربی داشت. جهت کلی فلسفهی سیاسی او لیبرالیسم بود. اگرچه یک سکولاریست تمام عیار بود، اما ضد مذهب نبود، بلکه به اسلام ایمان داشت و تا اندازه ای هم به آن عمل می کرد. بزرگترین خبط و خطای سیاسی او، انعقاد قرارداد رویتر بود که ایران را به صورت یک حکومت سرسپرده و وابسته به انگلیس درآورد؛ استقلال ایران را زیر پا گذاشت و آثار منفی این اقدام تا آن جا بود که حتی دوستان او هم ناگزیر از تقبیح آن شدند".