صراط مستقیم: نقد مبانی مکتب تفکیک بر اساس تقریر حجةالاسلام و المسلمین سیدان
میرزا مهدی اصفهانی، عالمی است که حدود هفتاد سال پیش، از نجف اشرف به شهر مشهد مهاجرت کرد و در آنجا مکتبی فکری - عملی پی افکند که بعدها به نام مکتب تفکیک مشهور شد. این مکتب فکری که بنایش بر فلسفه و عرفان ستیزی و اعتنای به روایات در مقام کشف حقایق هستی است در آن زمان شخصیتهای علمی حوزه ی خراسان از جمله شیخ محمود حلی ، شیخ مجتبی قزوینی ، میرزا جواد تهرانی و ... را مقهور کرد. با پیوستن برخی از خطبای نامی به این طرز تفکر ، اعتقادات این عالم نقل مجالس و محافل شد، به گونهای که در سالهای بعد و تا به امروز این اعتقادات در میان عوام مشهد، هم چنان مطرح است. تفکیک ، در سیر تطور خود از قرائتهای مختلفی برخوردار شد و به تدریج تلطیف گشت. بنیانگذار این مکتب میگفت: فلسفه خوانی مایهی هدم اسلام و فیلسوفان مخریان اسلامند . ولی نوتفکیکیان امروز معتقدند که خواندن فلسفه لازم ولی به فلسفه معتقد گشتن ناروا است. برخی از تفکیکیان به ویژه حضرت حجت الاسلام والمسلمین سیدان معتقدند که فلاسفه و به ویژه صدر المتالهان دربارهی معاد و وحی تنها فلسفیدهاند و چون فلسفه راه نامطمئن است به خطا رفتهاند. به طور کلی مکتب تفکیک در چهار وادی خطا کرده است : تشخیص نادرست از جایگاه نقل با استفادهی ناصحیح از مدارک نقلی ، خطا در تعیین ارزش عقل ؛ و نا آشنایی با علوم عقلی و خصوصا حکمت مقایسه. در کتاب حاضر این مکتب در هر چهار مورد نقد و ثابت گردیده است که بزرگان مکتب نه فقط از علوم عقلی و فهم ابتداییترین اصطلاحات حکمت مقایسه محروم هستند، بلکه از درایت در مدارک وحیانی نیز بهره بردهاند و نتیجهی این دو، چیزی نیست مگر دور شدن از جادهی شریعت و صراط مستقیم