خندمینتر افسانه: جلوههای طنز در مثنوی معنوی
طنز فارسی - قرن 7 / مولوی، جلالالدین محمدبن محمد، 604 - 674ق. مثنوی - نقد و تفسیر / شعر فارسی - قرن 7ق. - تاریخ و نقد
در این کتاب، نخست، مطالبی در خصوص طنز و شوخطبعی و شاخههای آن بیان گردیده؛ ضمن آن که چرایی و چگونگی انواع طنز بررسی شده و تعریفها و روشهای طبقهبندی گونههای طنز ارزیابی شده است. سپس، کتاب "تلخند" (بررسی طنز در داستانهای مثنوی) از "مهدی برهانی" به عنوان نمونه، نقد و بررسی شده است. سپس مبحثی تحت عنوان "طنز و اهداف عالی آن در مثنوی" مطرح گردیده است که بحثی است دربارهی حکایتهای هزلآمیز و گاه شنیع و مستهجن در مثنوی که با مروری بر نقش طنز در آثار صوفیانه آغاز میشود و در نهایت چگونگی همنشینی گونههای هزلآمیز و رکیک شوخطبعی با مباحث کلامی و الهیات و معارف دینی و مثنوی بررسی میگردد. در ادامه، روش طبقهبندی طنز و شوخطبعی در مثنوی و اختصاصات آن بازگو شده، همچنین خلاصهای از حکایتهای طنزآمیز مثنوی به ترتیب دفترها و شمارهی ابیات فراهم آمده است که در پایان هر حکایت به شگردهای مطایبه در آن حکایت اشارهای شده و در برخی از آنها، نقاط پیوند حکایتهای طنزآمیز با بستر اصلی اندیشه و ساختار حاکم بر مثنوی نمایانده شده است؛ ضمن آن چگونگی تلفیق میان صورت گاه به شدت نازل و مبتذل با معانی بلند و ارجمند، ذکر گردیده است. بخش پایانی نیز به طبقهبندی حکایتهای طنز مثنوی بر اساس اهداف مورد تهاجم اختصاص یافته است. که چهارگروه با این موضوعات را شامل میشود: مسائل جنسی و قبایح افعال و اسافل اعضا؛ باورهای مذهبی ظاهربینان؛ روش استدلال و مباحثهی اهل فلسفه و منطق؛ و خصلتهای نکوهیدهی انسان.