عوالم خیال
ابنعربی، محمدبنعبدالله، 468 - 543؟ق. - نقد و تفسیر / کثرتگرایی مذهبی
در کتاب حاضر که "عوالم خیال: ابن عربی و مسالهی کثرت ادیان" عنوان یافته، نویسنده نخست، مبانی نظری هستیشناسی، جهانشناسی و انسانشناسی ابن عربی را تبیین میکند. ضمن آن که مباحث معرفتشناسی عرفانی، دینشناسی و معادشناسی نیز طی آن مطرح میگردد. بخش نخست که "کمال انسان" نام دارد، متضمن این موضوعات است: "وحدت وجود"، "عالم صغیر، عالم کبیر و انسان کامل"، "اخلاق و بیپروایی به شریعت" و "خودشناسی و فطرت انسان". نویسنده در بخش دوم به نقش اساسی خیال در عالم، روان انسان و زبان میپردازد و طی آن، این موضوعات را مطرح میسازد: وحی و تخیل شاعرانه، دیدار با مردان مثالی، و مرگ و آخرت. بخش سوم، شامل بعضی از آموزههای ابن عربی دربارهی حقیقت ایمان و تکثر دینی است. نویسنده در فصل پایانی کتاب کوشیده عناصر اصلی نظریهی ابن عربی را دربارهی دین، فراهم آورد. کتاب حاضر با مقدمهی مترجم و نویسنده به چاپ رسیده است. برای مثال، مترجم در آغاز میگوید: به عقیدهی ابن عربی، انسان صورت خداست. ظرفی که همهی اسماء و صفات الهی در آن تجلی یافته است. از اینرو انسان مجملی از کلی جهان است. این سخن به این معناست که او این استعداد را دارد که هرگونه قید و حدی را بپذیرد و شکل هریک از اشیای جهان را به خود بگیرد و یا این که هیچیک از آنها را به خود نگرفته و به سوی مطلق سیر کند... با نگاه کلی به هستیشناسی، انسانشناسی و معرفتشناسی، ابن عربی، این نتیجه به دست میآید که اولا بنابر نظریهی وحدت وجود، هیچ انسانی نیست مگر این که به وجود خدا اعتقاد دارد؛ زیرا کسی که به وجود ـ حتی وجود محدود ـ باور دارد، به خدا باور دارد. دوم این که هرگونه باوری دربارهی خدا درست است؛ زیرا هر اعتقادی در حد خودش مطابق با واقع است".