سدههای گمشده (تاریخ دورهی اسلامی ایران) آشتی با تاریخ: صفاریان، سامانیان، غزنویان و غوریان
ایران - تاریخ - پس از اسلام، 12ق. / ایران - تمدن - پس از اسلام
در جلد دوم از مجموعهی "سدههای گمشده" رویدادهای تاریخی ایران در عصر اسلامی از سلسلهی صفاریان تا غزنویان و غوریان دنبال میشود. مطالب کتاب بر اساس سلسلههای حکومتگر بر ایران تقسیمبندی شدهاند. بخش اول به رخدادهای عصر صفاریان و چگونگی به قدرت رسیدن آنان در سیستان به وسیلهی یعقوب لیث اشاره دارد. تصرف حرات، کرمان و فارس، فتح گرگان به وسیلهی یعقوب، پادشاهی عمر و لیث، روابط او با دستگاه خلافت در بغداد، درگیری صفاریان با سامانیان، و فارس و خراسان در زمان حکومت وی از دیگر مباحث بخش اول کتاب است. بخش دوم به دوران فرامانروایی سلسلهی ایرانی دیگر در خراسان بزرگ یعنی سامانیان اختصاص دارد. کشمکشهای امیر اسماعیل و برادرش امیر نصر بر سر قدرت، جنگهای امیراحمد سامانی، رخدادهای عصر امیرنصر سامانی، بخارا در آن زمان، حضور شاعرانی چون رودکی و وضعیت زبان فارسی، امیر نوح و جنگهای او، گزارشهای ابن مسکویه، ابن فضلان، اصطخری و دیگر منابع از این دوران، از جمله موضوعات این بخش است. نویسنده در این بخش همچنین به فرمانروایان دیگر سامانی چون ابوصالح منصور بن نوح یا امیر ابوالفوارس، امیر عبدالملک بن نوح و سایرین، پایان کار این خاندان و هنرهای ظریفهی عصر سامانی همچون ظروف سفالی و شیشهای و غیره میپردازد. به قدرت رسیدن غزنویان از غزنه در افغانستان، فرمانروایی حکامی چون الپتکین، سبکتکین، محمود و مسعود غزنوی، نبردهای سلطان محمود در هند، نبرد با ایلک خانیه و سفر به ماورالنهر از جمله مطالبی است که در این بخش میتوان یافت. سایر مطالب کتاب به رخدادهای عصر مسعود غزنوی و وضعیت شهرهای ایران (به خصوص شهرهای شرقی) در آن زمان، تشکیل حکومت غوریان در افغانستان و سرگذشت این خاندان اشاره دارد.