جلوههای اساطیری و رمزی در شعر سنایی
سنایی، مجدودبنآدم، 473؟ - 525؟ ق. - معلومات - اساطیر / اسطوره در ادبیات / سنایی، مجدودبنآدم، 473؟ - 525؟ ق. - نقد و تفسیر / شعر فارسی - قرن 6ق. - تاریخ و نقد / اساطیر ایرانی
حکیم ابوالفضل مجدود بن آدم سنایی غزنوی از ستارگان علم و ادب زبان فارسی از بزرگترین متصوفه و عرفای نیمه دوم قرن پنجم و نیمه نخست قرن ششم ایران است. آثار وی مشحون از نکات عرفانی و متضمن معانی بلند و نمونه بارزی از جزالت و ابتکار در ادبیات فارسی است، دوران نخستین شاعری وی به مدح امرا و قضات اختصاص دارد. سنایی از پیشروان توانایی شاعری در قصیدهسرایی و مثنوی سرایی و حتی غزلسرایی است. رمز یکی از عناصر زیبایی سخن و از جمله صور خیال مستقل است، شاعران و نویسندگان بسیاری از این تصویر خیالی بهره گرفتهاند، ژرف ساختن رمز تشبیه است، تشبیهی که یکی از ارکان چهارگانه آن مشبهٌ به باقی مانده است، در اصل مشبهٌ بهی است که در اثر فراوانی کاربرد و تجسم، مصداقی برای مشبه خود شده است. پس رکن مشبهٌ به آن قدر به جای رکن مشبه به کار می رود که معنی رمزی آن، هم در فرهنگها و هم در زبان ثبت و تداعی میشود. پس برای جبران محدودیت زبان، شاعر یا نویسنده و فیلسوف تلاش میکند که با استفاده از واژگان موجود و کمک از صور خیال، کمبود لغات زبان را جبران کند و یا به طریقی پر کند. در این صورت واژه از معنی اولیه خود دور و معنی رمزی و کناری و مجازی به خود میگیرد.