معرف به مثابه فرهنگ: جامعهشناسی معرفت جدید
«جامعهشناسی معرفت» از جمله رشتههای متاخری است که در قرن بیستم و در مواجهه با غلبة نگرش عینی به امور اجتماعی در محافل علمی و پژوهشی پدید آمد. مسئلة جامعهشناسی معرفت، کاوش در خاستگاه، منشا و محل ظهور و جلوهگری اندیشهها و ذهنیتهای اجتماعی است، تا بدان وسیله شرایط اجتماعی و همچنین نسبت متغیرهای موثر بر شکلگیری معرفت اجتماعی شناسایی و با تدبر و تعمق در آن، اطلاق و خلوص ادعا شده در معرفتهای عینی مورد تشکیک قرار گیرد. در واقع، از نظر متفکران و منادیان این گرایش جامعهشناسی فلسفی، آنچه در نگرش عینی و پوزوتییویستی در شناخت اجتماعی مورد غفلت قرار گرفته است، نقش عناصر ارزشی، هنجاری و ایدئولوژیکی است که به معرفت شکل میبخشند و این موضوعی است که اندیشة اجتماعی را دچار خدشه و انحراف جدی ساخته است. از همین رو، «جامعهشناسی معرفت» محور تلاش خود را تعیین اجتماعی ایدئولوژیها و ارزشهای جاری و غالب در طبقات و گروههای مختلف اجتماع قرار میدهد. نگارنده در کتاب حاضر، از یک سو تحولات صورت گرفته در رشتة جامعهشناسی معرفت را به خواننده نشان میدهد و از سوی دیگر تمایزات این چشمانداز را از رویکرد کلاسیک در جامعهشناسی معرفت ـ که بر پایگاه طبقاتی و ایدئولوژیک تاکید داشت ـ به نمایش میگذارد. مباحث کتاب از این قرارند: جامعهشناسی معرفت و فرهنگ، چیستی معرفت، معرفتهای حقیقی و کاذب، ساختارهای معرفت، معرفتهای به خود، معرفت جنسیتی، و معرفت به مثابة فرهنگ.