در خدمت و خیانت روشنفکران
روشنفکران / ایران - زندگی فرهنگی - 1304 - 1320
تحلیلی است از مقوله روشنفکری و کیفیت پیدایش «روشنفکران» و ارزشیابی افکار و اعمال آنان. در این کتاب سعی شده معیارهای صحیح و ناصحیح روشنفکری مورد بازخوانی قرار گیرد و تکلیف روشنفکر و روشنفکری در ایران در سده اخیر مشخص گردد. نگارنده ضمن مقایسه روشنفکران غربی و روشنفکران ایرانی به مراحل پیدایش روشنفکری در «غرب» و اروپا اشاره نموده و خدمات و لطمات روشنفکران ایرانی را بررسی نموده است. وی یکی از لوازم روشنفکری را آزاداندیشی و نه تقلید کردن از فرنگ و غربیها عنوان کرده و معتقد است که روشنفکری به خودی خود هیچگونه ضرری ندارد بلکه اثرات مثبت یا منفی آن به نوع بینش روشنفکران و عملکرد آنان در زمینههای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی برگشت میکند. وی مذهبزدایی و نقد و در حاشیه بردن مذهب توسط روشنفکران ایرانی را بزرگترین اشتباه آنان دانسته و معتقد است که آنان در این زمینه از غرب و روشنفکران غربی تبعیت و «تقلید» کردهاند و در مجموع میتوان گفت روشنفکران ایرانی بیشتر مقلد بودهاند تا آزاداندیش.