جامعهشناسی در ادبیات فارسی (اجتماعات در ادبیات فارسی)
ادبیات فارسی - جنبههای اجتماعی / ادبیات - جنبههای اجتماعی
نویسنده یا شاعر با توجه به تعهد خویش نسبت به جامعه و مردم آن، باید در تحلیل جامعهشناختی خود، زندگی اجتماعی را همانند موجود زندهای ببیند که اجزا و اندامهای آن به هم وابستهاند و هر یک نقش تعیین کنندهای را بر عهده دارند. در اینجاست که هنرمند (پدیدآورندهی اثر ادبی) جامعهشناسی است که روشهای تحلیل جامعهشناسی علمی را در یک زمینهی خاص یعنی ادبیات به کار میگیرد؛ زیرا هر اثر ادبی، آگاهانه یا ناآگاهانه، روانشناسی اجتماعی طبقهی خاص خود را دارد. بدین ترتیب جامعهشناس باید مانند یک مورخ ادبی به تحلیل عینی خاستگاه یک اثر، جایگاه آن در ساخت اجتماعی و تبیین شخصیت پدیدآورنده و نیز تاثیر آن بر زندگی اجتماعی بپردازد. کتاب حاضر پس از مبحث رابطهی جامعهشناسی و ادبیات فارسی، نیز به دست دادن تعریفی از ادبیات، به جامعهشناسی ادبیات و تبیین آثار ادبی اختصاص یافته است. دیگر مباحث کتاب عبارت است از: جستارهای اجتماعی در شاهنامهی فردوسی؛ مبحث اجتماعی در کیمیای سعادت غزالی؛ جستارهای اجتماعی در پنج گنج نظامی؛ جستارهای اجتماعی در بوستان و گلستان سعدی؛ عشق و از خود بیگانگی در شعر مولوی؛ خانه و خانواده در اخلاقنامهی خواجه نصیر طوسی؛ طنز در آثار عبید زاکانی؛ ارزشهای اجتماعی در شعر حافظ؛ آموزش و پرورش از دیدگاه جامی؛ و مددکاری اجتماعی در شعر پروین اعتصامی.