تاریخ جهان باستان: رم
تاریخ باستان
سومین جلد از مجموعهی تاریخ جهان باستان به بررسی امپراتوری روم در عهد باستان اختصاص دارد. بررسی منابع اصلی در خصوص تاریخ روم باستان که از سدهی سوم میلادی شروع میشود، بحث آغازین کتاب را تشکیل میدهد. فصل بعدی کتاب شامل جغرافیا و سرگذشت سرزمین ایتالیا پیش از شکلگیری امپراتوری روم و مسالهی نخستین ساکنان ایتالیای قدیم است. فاصلهی سدهی دهم تا هفتم پیش از میلاد که نوعی نظام قبیلهای در ایتالیا مشاهده میشود، محدودهای است که در فصل بعد کتاب به آن پرداخته میشود. گذر از وضعیت مادرسالاری به پدرسالاری از ویژگیهای این دوره است. فصل بعد به تجزیهی جامعهی طایفهای در رم در سدههای هفتم و ششم پیش از میلاد اختصاص دارد. وضع دشوار رم در مناسبات خارجی نخستین دورانهای استقلال (500 تا 350 ق م)، جامعهی جنگی رم و خلقیات آن، اضمحلال بقایای نظام طایفهای در رم و صورتبندی جامعهی طبقاتی و دولت از مطالب فصول بعدی کتاب به شمار میرود. در کتاب همچنین به پیروزی در ایتالیا و صورتبندی کنفدراسیون رم ایتالیا، جنگهای داخلی این سرزمین و پیکار میان رم و کارتاژ برای تسلط بر مدیترانهی غربی (جنگهای پونیک) اشاره میگردد. نبرد مردم با بقایای سلوکیان در یونان، آسیای صغیر و سوریه، سرکوب جنبشهای آزادیبخش ملی و تحکیم سلطهی رم بر سراسر مدیترانه و پیشرفتهای این امپراتوری در سدههای سوم و دوم قبل از میلاد بخشهای دیگری از کتاب را به خود اختصاص داده است. در ادامه انقلاب فرهنگی در رم در پایان سدهی سوم و آغاز سدهی دوم و همچنین جنبشهایی چون جنبشهای انقلابی بردگان در سیسیل، پرگام و بوسفور و جنبش دموکراتیک در رم (90-150 ق.م) بررسی میشود. فصلهای جداگانهای از کتاب نیز به آغاز دیکتاتوری نظامی بردهدار سیلا، بحران رژیم جمهوری و سقوط جمهوری رم که به دیکتاتوری سزار انجامید، اختصاص داد. در فصلی مستقل نیز به فرمانروایی اگوست و سیاستهای داخلی و خارجی وی اشاره میشود. بررسی تمدن رم در پایان عصر جمهوری، استحکام نظام مونارشی در عصر جانشینان اگوست چون تیبر، کالیگولا، کلود و نرون، جنگهای داخلی و وضعیت امپراتوری روم در زمان خاندان فلاوینها و آنتونینها، مناسبات اجتماعی و اقتصادی در سدهی دوم میلادی، سقوط فرهنگی، پیدایش مسیحیت و بحرانهای منجر به پایان امپراتوری روم غربی از دیگر مطالب کتاب به شمار میروند.