هرمنوتیک، کتاب و سنت: فرآیند تفسیر وحی
هرمنوتیک / تاویل / وحی - اسلام / تفسیر
نویسنده، محور اصلی کتاب را بر این فرض نهاده که مفسران وحی اسلامی همواره براساس پیش فهمها، علایق و انتظارات خود را از کتاب و سنت به تفسیر آن اهتمام ورزیدهاند .مباحث کتاب شامل مجموعه تاملات و بررسیهای نویسنده درباره چگونگی شکلگیری اندیشه اسلامی است که از ده سال پیش تاکنون آنها را به صورت مقاله، مصاحبه و سخنرانیها در نشریات علمی و فرهنگی کشور منتشر کرده است .موضوع کلیه مطالب یاد شده، نشان دادن ارتباط آرا و فتواهای مفسران و فقها با پیش فهمها و علایق و انتظارات آنها، همچنین بررسی چگونگیها و ساز و کار((عمل)) تفسیر و اجتهاد فقهی است .مولف در پیشگفتار کتاب چنین میگوید :((با طرح این مباحث با روش تحلیلی، میخواهیم نشان دهیم که تفسیر و اجتهاد عالمان دین اسلام نیز مشمول یک اصل کلی از دانش هرمنوتیک یعنی ابتناء تفسیر و فهم متون بر پیش فهمها، علایق و انتظارات مفسر بوده است و استثنایی در کار نیست)) .این کتاب ذیل دو بخش کلی با این عناوین به چاپ رسیده است :((پیش فهمها، علایق و انتظارات مفسران وحی)) و ((نقد، اصلاح و بازسازی اندیشه دینی)) .مولف معتقد است :مقاله نخست کتاب یعنی((فرآیند فهم متون)) به منزله کلید فهم کلیه مطالب کتاب است و بدون درک این مقاله، فهم کتاب ممکن نخواهد شد .در این مقاله چند موضوع اساسی و عمده از آن چه امروز تحت عنوان دانش فهم تفسیر متون مطرح است به اختصار و با استناد به نظریات برخی از دانشمندان هرمنوتیک توضیح داده شده است .عناوین برخی مقالات دیگر عبارتاند از :((وحی خداوند و دانش انسان))، ((پیش فهمهای فقیهان و ثبات یا تغییر موضوعات احکام دین))، ((بازسازی تفکر دینی چیست؟))، ((تحول مفاهیم دینی در بستر زمان))، ((متون دینی و جهانبینی نقد تاریخی)) .