درآمدی بر خسارت معنوی در حقوق ایران
خسارت معنوی، رسیدن هرگونه گزند به بهرههای غیرمالی، شخصی، عاطفی و اجتماعی افراد است. این نوع از خسارت نیز مانند خسارتهای مادی و جانی دارای قانون و احکام فقهی است. هرچند که در زمانهای گذشته در حقوق ایران، پاسخ راهگشایی به تاوان خواهان عاطفی داده نشده است. اما در قوانین کنونی ایران، به روشنی جبران خسارتهای معنوی شده است. یکی از این قوانین، آیین دادرسی کیفری در بند «2» از مادة «9» است. با این حال، شاید بتوان در فقه اسلامی قانون «قاعدة لاضرر»، «اتلاف»، «ولاحرج» و نیز «دیه» را مهمترین و برترین قوانین جبران خسارت معنوی برشمرد. در پژوهش حاضر نخست، به بازنمایی چیستی خسارت معنوی در معنا و گونههای آن پرداخته شد. سپس بنیادها و قاعدههای جبران خسارت معنوی در فقه اسلامی بیان شده است. در پایان نیز، شیوههای جبران خسارت معنوی و نمودهای آن در حقوق سنتی ایران بررسی شده است.