چرا ایران عقب ماند و غرب پیش رفت؟
ایران - اوضاع اجتماعی - تاریخ / ایران - اوضاع اقتصادی - تاریخ / عقبماندگی اجتماعی - ایران / تمدن غرب / پیشرفت
نویسنده معتقد است که در این اثر تلاش کرده علل عقب افتادگی و موانع رشد و توسعه ایران را با تحلیلی از روند تاریخ آن و با تاکید بر رابطه میان ساختارهای سیاسی و اجتماعی ـ به ویژه دولت و دین -تعیین و تبیین نماید . وی معتقد است که علاوه بر موانع اقلیمی ـ که تنها یکی از عوامل عقب افتادگی ایران به شمار میرود ـ بخش اصلی این عقب افتادگی و تفاوت آن با غرب، به خصوص در عصر مدرن، حوزههای اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و دینی را در برمیگیرد که بهزعم نویسنده میتوان آنها را برطرف ساخت ;براین اساس، در کتاب طی دو بخش و سیزده فصل "نقش عوامل اقلیمی، تاریخی، دینی و فکری، در عقب افتادگی ایران " بررسی میشود .در فصل اول ابتدا تعریفی از مفهوم "توسعه "به دست داده شده، سپس نگرش اجتماعی مولف در این کتاب تشریح میگردد ;آن گاه نظریههای اصلی درباره علل عقب ماندگی ایران به گونه اجمالی ذکر میشود .در فصل دوم، از چگونگی رشد تمدنهای روم باستان سخن به میان آمده است .فصل سوم به بررسی دلایل سقوط تمدن روم باستان و نحوه پیدایش فئودالیسم در غرب و ویژگیهای آن اختصاص دارد . فصل چهارم بحثی است درباره ساختار و مشخصات و کارکردها و نتایج زمینداری در طول تاریخ ایران .نویسنده در فصل پنجم تلاش میکند به این پرسش پاسخ دهد که "چرا فئودالیسم در ایران رشد نکرد؟ ."فصل ششم بحثی است درباره علل و چگونگی رشد سرمایهداری در غرب و در فصل هفتم موانع رشد سرمایهداری در ایران بررسی میشود .موضوع فصل هشتم پاسخ به این پرسش است که "آیا اسلام عامل عقب ماندگی جامعه بوده است؟ ."محتوای فصل نهم مباحثی تاریخی است که از آن جملهاند : علل پیروزی اعراب مسلمان، چگونگی گسترش و نهادینه شدن اسلام در ایران، فرآیند اسلام آوردن ایرانیان، نقش نهضتهای مقاومت ایرانیان .در فصل دهم از عوامل رشد و افول اندیشه در ایران سخن به میان میآید و به نقش حمله اعراب و مغول و استعمار اشاره میشود .مباحث فصل یازدهم به تحلیلی از نقش تاریخی و فکری "معتزله "اختصاص یافته است .در فصل دوازدهم تلاش شده رابطه رشد علوم با توسعه جامعه تبیین گردد .نویسنده در آخرین فصل نوعی دورهبندی از تاریخ اسلام در ایران و جهان به دست میدهد .فهرست منابع فارسی و انگلیسی و فهرست اعلام، پایان بخش کتاب است .